INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Józef Sierakowski  

 
 
brak danych - 1814
 
Biogram został opublikowany w latach 1996-1997 w XXXVII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sierakowski Józef (zm. 1814), rzeźnik warszawski, zastępca członka Rady Najwyższej Narodowej. Pochodził z Kościana w Wielkopolsce.

W r. 1779 przybył S. do Warszawy wraz z bratem Dominikiem. Obydwaj prowadzili od tego czasu wspólne interesy, handlowali wołami i równocześnie byli rzeźnikami. Mieli jatkę, którą później przejął Dominik, i zatrudniali przynajmniej czterech czeladników. Sierakowscy mieli wśród mieszczaństwa warszawskiego poważną pozycję. Dominik wszedł w r. 1791 do rady miasta Starej Warszawy, S. występował w r. 1793 jako starszy cechu rzeźniczego i delegowany od cechów do Generalności konfederacji targowickiej w obronie praw konfraterni i cechów m. Warszawy. Delegaci domagali się przywrócenia ustroju miast wprowadzonego przez Sejm Czteroletni. Wartość spadku po Dominiku, który umarł w r. 1795, wynosiła 18 257 złp., z której to sumy S. otrzymał 1 514 złp. Wkrótce po przybyciu do Warszawy S. ożenił się z córką szewca Antoniną z Grzywińskich. Po śmierci teścia otrzymał w spadku po nim dom na Krzywym Kole nr 198, prócz tego był właścicielem dworku przy ul. Żelaznej nr 1136.

W końcu 1793 r. lub na początku 1794 S. został wciągnięty przez Jana Kilińskiego do sprzysiężenia kierowanego przez Ignacego Działyńskiego. Kiliński, który w początkach istnienia spisku (Związek Rewolucyjny) traktowany był jako figurant, rozwinął działalność na własną rękę wśród kupców i rzemieślników. Oparł się na kowalu Janie Maryańskim, starszym Konfraterni Kupieckiej Młodziańskicj Antonim Kriegerze i na S-m. S. bywał zapewne na zgromadzeniach u Kilińskiego w jego domu na Wąskim Dunaju, wspólnie z nim agitował w cechach. Pomimo niesnasek między czeladnikami i starszyzną udało się na wiosnę 1794 pozyskać cechy do konspiracji i do walki powstańczej, w której stanowiły poważną siłę. Gdy zapadła decyzja rozpoczęcia powstania, Związek Rewolucyjny wciągnął Kilińskiego i S-ego silniej w robotę, wezwał starszyznę cechową na posiedzenia, aby przez nich dotrzeć do patriotycznie nastawionych cechów. W dniach powstania (17–18 IV 1794) S. należał obok Kilińskiego i Kriegera do tych nielicznych przedstawicieli możniejszego mieszczaństwa, którzy osobiście brali udział w walkach. Kiliński w „Pamiętniku” wspomina: «na Baura [brygadier rosyjski K. Bauer], który stał na Nowym Mieście, zdałem Sierakowskiemu dyspozycją, aby on go wziął w swoje obroty». Wedle wszelkiego prawdopodobieństwa S. prowadził jedną z grup mieszczan, wśród nich rzeźników uzbrojonych w topory, i walczył na ich czele na Nowym Mieście, Świętojerskiej i Podwalu.

Za czasów Rady Zastępczej Tymczasowej (RZT) S. pozostający w bliskich stosunkach z prezydentem Ignacym Zakrzewskim (był ojcem chrzestnym jego syna), miał dość znaczne wpływy. Na posiedzeniu Rady 20 IV 1794 wszedł razem z innymi bogatszymi mieszczanami jak Andrzej Rafałowicz, Wilhelm Horalik w skład Komisji Porządkowej Warszawskiej, która dla uspokojenia rewolucyjnych nastrojów wśród rzemieślników i plebsu wezwała cechy do podjęcia robót w warsztatach i zabroniła rzemieślnikom noszenia broni, z wyjątkiem wojskowych i członków cechów wyznaczonych do straży. Z ramienia tejże samej Komisji S. wszedł do Deputacji Dozorczej nad więźniami, która sprawowała dozór zarówno nad jeńcami wojennymi, jak i aresztantami oraz dbała o ich potrzeby. Dn. 30 IV zasiadł obok Piotra Blanka, Paschalisa Jakubowicza, Piotra Szulca i in. w Deputacji do zaopatrywania w żywność. Prawdopodobnie z inicjatywy S-ego powstała z początkiem maja «Deputacja do ułożenia manipulacji rzezi»; osoby wyznaczone do tej Deputacji (m. in. S.) miały ułożyć projekt, który by zabezpieczył «dochód publiczny w swej całości i przyniósł ulgę cechowi rzeźniczemu». W tym czasie cech rzeźniczy dostał od Rady Najwyższej Narodowej (RNN) 1 tys. wołów do ubicia, S. zaś wspólnie z drugim rzeźnikiem Madyńskim byli dostawcami mięsa do lazaretów wojskowych. Stąd to w związku ze zgłoszoną przez S-ego (po klęsce maciejowickiej) pretensją w kwocie 24 212 złp., komisja przeprowadzająca likwidację spraw b. rządu rewolucyjnego poleciła we wrześniu 1795 wypłacić mu tytułem zwrotu 9 643 zł, Madyńskiemu zaś całą pretensję w wysokości 1 300 złp. Obaj Sierakowscy należeli do tych czternastu mieszczan, których RZT wyznaczyła jako adiutantów municypalnych u boku króla.

Przy tworzeniu RNN S. wszedł do niej jako zastępca członka. Jednak mieszczanie nie byli zadowoleni ze składu RNN i po naradach wyłonili deputację do Naczelnika Kościuszki z żądaniem równego udziału mieszczan i szlachty w RNN. S. był jednym z deputowanych. Działalność jego w tym okresie, jak można sądzić z zachowanych materiałów, była znacznie mniejsza niż w okresie RZT. Rzadko brał udział nawet w sesjach Rady. Dn. 12 VI podpisał razem z W. Horalikiem, Franciszkiem Gautierem i Kriegerem odezwę wzywającą obywateli do subskrybowania pomocy dla wojska w darach lub pieniądzach. W tym czasie, zapewne za staraniem S-ego, cech rzeźników powziął uchwałę o dostarczeniu, wyekwipowaniu i uzbrojeniu 50 ludzi do korpusu policji miejskiej. Opublikował wiersz ułożony dla swego chrześniaka, Zakrzewskiego: Wiersz w dzień chrztu, to jest dzień 3 Maja 1794…. Prawdopodobnie poniósł wiele wydatków w czasie powstania i po jego upadku pogorszył się zapewne jego stan majątkowy; w r. 1796 dopuścił do protestu weksel na sumę 900 złp. podpisany przez siebie i siedmiu rzeźników. Pod koniec życia podpisywali za niego wszelkie dokumenty trzej plenipotenci. Umarł w r. 1814.

Nie wiadomo, czy S. zostawił potomstwo z małżeństwa z Antoniną z Grzywińskich.

 

Estreicher, XXVIII 59; PSB (Horalik Wilhelm, Maryański Jan); – Leśnodorski B., Polscy jakobini, W. 1960; Łukaszewicz W., Targowica i powstanie kościuszkowskie, W. 1953; Przyłuski W., Józef Sierakowski, towarzysz Kilińskiego w powstaniu kościuszkowskim, W. 1936; Skałkowski M., Z dziejów insurekcji, W. 1926; Smoleński W., Mieszczaństwo warszawskie w końcu XVIII w., W. 1976; Tokarz W., Insurekcja warszawska, Lw. 1934; tenże, Warszawa przed wybuchem powstania, Kr. 1911; Woltanowski A., Patriotyczna i głodna Warszawa 1794, w: Wiek Oświecenia, W. 1995 XI; Zahorski A., Ignacy Wyszogota Zakrzewski, prezydent Warszawy, W. 1963; – Akty powstania Kościuszki, I s. XXX–XXXII, 10, 51, 54, 83, 105, 115, 135, 199, II 319, 423, 430; Caché B. de, Powstanie kościuszkowskie w świetle korespondencji posła austriackiego w Warszawie, W. 1985; Kiliński J., Pamiętniki, W. 1958; Mater. do dziej. Sejmu Czteroletniego, IV; Pamiętniki Jana Kilińskiego, P. 1860 s. 207.

Helena Wereszycka

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.